1. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh stress
Đông y cho rằng: Khí huyết hòa thì không sinh bệnh nhưng nếu có uất thì có thể sinh ra mọi bệnh. Khi có uất ức, bực tức thì khi bị rối loạn, can (gan) mất sự điều hòa.
Khí uất lâu có thể hóa hỏa gây hỏa uất, huyết uất. Thức ăn không tiêu hóa tốt, ứ trệ gây thực trệ dẫn đến thực uất... Bệnh lâu ngày dẫn đến tỳ hư, tâm hư, can thận hư.
Về mặt trị liệu, bên cạnh việc dùng thuốc, điều quan trọng là người bệnh phải tự giải quyết các phiền uất của mình, như vậy thuốc mới phát huy tác dụng, nâng cao hiệu quả điều trị.
2. Bài thuốc điều trị suy nhược thần kinh, chứng uất
2.1 Chứng uất do can khí uất kết
Biểu hiện: Tình chí uất ức, tâm thần không ổn định, ngực căng tức, hay thở dài, bụng trên trướng, ợ hơi, ợ chua, đau đầu, đại tiện thất thường.
Dùng 1 trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Cam thảo 6g, chỉ thực 6g, sài hồ 6g, thược dược 9g, hương phụ chế 4g, uất kim 4g, thanh bì 3g. Các vị thuốc sắc với 800ml còn 250m, chia 2 phần, uống trong ngày. Ngày uống 1 thang.
Bài 2: Xuyên khung 12g, bạch thược 12g, đương quy 16g, hồng hoa 8g, thục địa 12g, đào nhân 8g, táo nhân 10g. Các vị thuốc sắc với 800ml còn 250ml, ngày uống 1 thang chia 2 lần.
Bài 3: Trần bì 6g, sài hồ 6g, xuyên khung 4g, hương phụ chế 4g, chỉ xác 4g, thược dược 4g, cam thảo 2g. Các vị thuốc sắc với 800ml còn 250ml, chia 2 phần, uống trong ngày. Ngày uống 1 thang.
Bài 4: Sài hồ 30g, đương quy 30g, bạch thược 30g, bạch truật 30g, phục linh 30g, cam thảo 16g. Tất cả các vị sấy khô, tán bột mịn, mỗi lần dùng 8g bột trên cho vào túi vải, thêm 1g gừng tươi và 2g bạc hà đổ 600ml nước sắc còn 250ml uống trong ngày.
2.2 Chứng uất hóa hỏa
iểu hiện: Đau đầu từng cơn do hỏa bốc, mồm khô đắng, cáu gắt, đau cạnh sườn, phiền khát mệt mỏi, đau bụng, kinh nguyệt không đều, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch huyền sác.
Dùng 1 trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Thương truật 20g, hương phụ chế 8g, xuyên khung 16g, thần khúc 20g, chi tử 20g. Tất cả sấy khô, tán bột mịn hoàn viên với mật ong, mỗi viên 2g, ngày uống 4 viên chia làm 2 lần.
Bài 2: Hoàng liên 150g, ngô thù du 30g. Hai vị sấy khô, tán bột mịn hoàn viên với mật ong, mỗi viên 2g, ngày uống 8 viên chia làm 2 lần.
2.3 Chứng uất do đờm khí uất kết
Biểu hiện: Có cảm giác vướng ở cổ họng khạc không ra, nuốt không xuống (mai hạch khí- dị cảm), ngực đầy không khoan khoái.
Bài thuốc: Dùng 1 trong số bài thuốc sau
Bài 1: Bán hạ chế 4g, hậu phác 12g, phục linh 16g, sinh khương 20g, tô diệp 6g. Các vị thuốc sắc với 800ml nước còn 250ml, chia 2 phần, uống trong ngày. Ngày uống 1 thang.
Bài 2: Bán hạ chế 8g, trúc nhự 60g, chỉ thực 60g, trần bì 90g, phục linh 40g, cam thảo 40g, đại táo 20g. Tất cả các vị sấy khô, tán bột mịn. Mỗi ngày dùng 16g bột trên cho vào túi vải, thêm 2g gừng tươi và 1 quả táo. Cho 600ml nước sắc còn 200ml, chia 2 phần, uống trong ngày. Ngày 1 thang.
2.4 Chứng uất do tâm tỳ đều hư
Biểu hiện: Hay suy nghĩ căng thẳng (làm tỳ tổn thương), ăn ít, người mệt mỏi, đại tiện thất thường, tim đập hồi hộp hay quên, ngủ ít, lưỡi bệch.
Bài thuốc: Bạch truật 32g, phục thần 10g, hoàng kỳ 32g, long nhãn 32g, toan táo nhân 32g, nhân sâm 16g, mộc hương 16g, cam thảo chích 8g, đương quy 6g, viễn chí 6g.
Tất cả các vị sấy khô, tán bột mịn làm hoàn với mật ong, mỗi viên 2g, ngày uống 8 viên chia 2 lần uống lúc đói.
