Từ thời xa xưa, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Đông y có nguồn gốc từ phương Đông. Hiện nay, Đông y được sử dụng như một thuật ngữ để chỉ y học cổ truyền của Việt Nam và Trung Quốc, nhằm phân biệt với Tây y.
Đông y (Y học cổ truyền) là gì?
Y học cổ truyền, hay còn gọi là Đông y, chứa đựng nhiều bài thuốc dân gian của các dân tộc, cùng những phương pháp trị liệu như xoa bóp, châm cứu, bấm huyệt,… đã được khẳng định hiệu quả trong việc chữa bệnh.
Có thể nói, một trong những đặc trưng nổi bật nhất của Đông y là cách sử dụng thuốc. Đông y chủ yếu sử dụng các dược liệu từ thiên nhiên, dựa trên lý luận về dược tính và hiệu quả của từng thành phần, phối hợp thành bài thuốc hoàn chỉnh và luôn điều chỉnh dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Chẩn đoán
Chẩn đoán Đông y dùng các phương pháp:
- Vọng chẩn (quan sát bệnh nhân và hoàn cảnh)
- Văn chẩn (lắng nghe âm thanh từ thể trạng và tâm sự của bệnh nhân)
- Vấn chẩn (hỏi bệnh nhân và người nhà những điều liên quan)
- Thiết chẩn (khám bằng tay và dụng cụ) để xác định bệnh trạ
Nguyên Lý Cơ Bản Của Đông Y
Âm Dương
Một trong những nguyên lý cơ bản của Đông y là thuyết âm dương, đại diện cho hai lực đối lập nhưng bổ sung cho nhau trong tự nhiên và cơ thể con người. Âm dương luôn tồn tại song hành và cân bằng; sự mất cân bằng giữa âm và dương là nguyên nhân chính gây ra bệnh tật. Ví dụ, quá nhiều âm (lạnh) hoặc quá nhiều dương (nóng) đều có thể dẫn đến rối loạn trong cơ thể.
Ngũ Hành
Ngũ hành bao gồm năm yếu tố: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ, tượng trưng cho các hiện tượng và trạng thái trong tự nhiên. Ngũ hành tương sinh và tương khắc với nhau, tạo nên sự cân bằng và động lực trong vũ trụ. Trong Đông y, ngũ hành được ứng dụng để hiểu và chẩn đoán các trạng thái bệnh lý của cơ thể. Ví dụ, Mộc sinh Hỏa nhưng lại khắc Thổ, điều này tương ứng với việc gan (Mộc) ảnh hưởng đến tim (Hỏa) và dạ dày (Thổ).
Kinh Lạc
Hệ thống kinh lạc là mạng lưới các đường dẫn năng lượng (khí) và huyết (máu) trong cơ thể. Có 12 kinh chính và nhiều kinh phụ, kinh mạch liên kết với các cơ quan nội tạng và bề mặt cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe. Các huyệt đạo trên kinh mạch là điểm tác động chính trong các phương pháp trị liệu như châm cứu và bấm huyệt.
